શ્રી સાલાસર બાલાજી હનુમાન મંદિર જિલ્લો ચુરુ (રાજસ્થાન)

શ્રી સાલાસર બાલાજી હનુમાન મંદિર જિલ્લો ચુરુ (રાજસ્થાન)

નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન- સુજાનગઢ (27 કિમી)

સાલાસર બાલાજીની વિશેષતાઓ

🔸સમગ્ર ભારતમાં એકમાત્ર સાલાસરમાં દાઢી મૂછવાળા હનુમાન એટલે કે બાલાજીની સ્થાપના કરવામાં આવી છે.

🔸એવું માનવામાં આવે છે કે આ 287 વર્ષ જૂનું મંદિર છે.

🔸મોહનદાસ જી કી ધૂનિયા એ સ્થાન છે જ્યાં મહાન ભગવાન હનુમાનના ભક્ત મોહનદાસ જી દ્વારા પવિત્ર અગ્નિ પ્રગટાવવામાં આવી હતી, જે આજે પણ બળી રહી છે.

🔸હિંદુ શ્રદ્ધાળુઓ અને તીર્થયાત્રીઓ અહીંથી પવિત્ર રાખ લઈ જાય છે.

🔸શ્રી મોહન મંદિર બાલાજી મંદિરની ખૂબ જ નજીક આવેલું છે, તે પ્રખ્યાત છે કારણ કે મોહનદાસ જી અને કનિદૈદીના પગના નિશાન હજુ પણ અહીં હાજર છે. આ સ્થાનને આ બંને પવિત્ર ભક્તોનું સમાધિ સ્થાન માનવામાં આવે છે.

🔸અહીં છેલ્લા આઠ વર્ષથી સતત રામાયણનો પાઠ કરવામાં આવે છે.

🔸ભગવાન બાલાજીના મંદિર પરિસરમાં છેલ્લા 20 વર્ષથી સતત અખંડ હરિ કીર્તન અથવા રામના નામનો જાપ કરવામાં આવે છે.

🔸સાલાસર ધામથી લક્ષ્મણગઢ તરફ બે કિલોમીટરના અંતરે અંજની માતાનું મંદિર આવેલું છે. અંજની માતા ભગવાન હનુમાન અથવા બાલાજીની માતા હતી.

🔸ગુડાવાડી શ્યામ મંદિર પણ સાલાસર ધામથી એક કિલોમીટરના અંતરે આવેલું છે. મોહનદાસજીના સમયથી અહીં બાલાજી મંદિર પરિસરમાં બે બળદગાડા રાખવામાં આવી છે.

🔸અહીંથી લગભગ 15 કિલોમીટરના અંતરે રણમાં એક અનોખી ટેકરી પર આવેલું શયાનન માતાનું મંદિર, જેને 1100 વર્ષ જૂનું મંદિર માનવામાં આવે છે, તે પણ જોવાલાયક છે.

🔸શ્રી હનુમાન જયંતિનો તહેવાર દર વર્ષે ચૈત્ર શુક્લ ચતુર્દશી અને પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. શ્રી હનુમાન જયંતિના આ અવસર પર ભારતના ખૂણે-ખૂણેથી લાખો ભક્તો અહીં પહોંચે છે.

🔸અશ્વિન શુક્લ પક્ષ ચતુર્દશી અને પૂર્ણિમાના રોજ મેળાઓનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને આ મેળામાં મોટી સંખ્યામાં ભક્તો પણ પહોંચે છે. ભાદ્રપદ શુક્લ પક્ષ ચતુર્દશી અને પૂર્ણિમાના દિવસે યોજાતા મેળાઓ પણ અન્ય મેળાઓની જેમ આકર્ષક હોય છે. આ પ્રસંગે મફત ખોરાક, મીઠાઈઓ અને પીણાંનું વિતરણ કરવામાં આવે છે.

🔸સાલાસર બાલાજી મંદિરની જાળવણી મોહનદાસ જી ટ્રસ્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે. સાલાસર ટ્રસ્ટ દ્વારા સાલાસર નગર માટે ઘણી બધી સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવે છે, જેમ કે મંદિરના જનરેટરથી નગરને વીજળી પૂરી પાડવામાં આવે છે, નગરના લોકોને ફિલ્ટર કરેલ શુદ્ધ પાણી ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવે છે.

સાલાસર બાલાજીનો ઇતિહાસ

🔸સાલાસર બાલાજી ધામ રાજસ્થાનના ચુરુ જિલ્લામાં સીકર જિલ્લાની સરહદ પર આવેલું છે. મોહનદાસ બાલાજીના ભક્ત હતા. તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને બાલાજીએ તેમને મૂર્તિના રૂપમાં પ્રગટ થવાનું વચન આપ્યું. એવું કહેવાય છે કે બાલાજી 1811 માં નાગૌર જિલ્લાના અસોટા ગામમાં ભક્ત મોહનદાસને આપેલા વચનને પૂર્ણ કરવા માટે પ્રગટ થયા હતા.

🔸દંતકથાઓ અનુસાર, આસોટામાં એક જાટ ખેતરમાં ખેડાણ કરી રહ્યો હતો, ત્યારે તેના હળની ટોચ કંઈક જોરથી અથડાઈ. જ્યારે મેં તેને બહાર કાઢ્યો અને જોયું તો તે એક પથ્થર હતો. જ્યારે જાટ પોતાના રૂમાલથી પથ્થરને સાફ કરતો ત્યારે તેના પર બાલાજીની છબી દેખાવા લાગી. આમાં જાટની પત્ની ખાવાનું લઈને આવી. તેમણે બાજરીનાં ચૂરમાનો પ્રથમ ભોગ બાલાજીની મૂર્તિને અર્પણ કર્યો હતો. આ જ કારણ છે કે સાલાસર બાલાજીને ચુરમા ચઢાવવામાં આવે છે.

🔸એવું કહેવાય છે કે જે દિવસે આ મૂર્તિ જાટના ખેતરમાં દેખાઈ તે દિવસે બાલાજીએ અસોટાના ઠાકુરને સ્વપ્નમાં તેમની મૂર્તિ સાલાસર લઈ જવા કહ્યું. બીજી તરફ બાલાજીએ મોહનદાસને સ્વપ્નમાં કહ્યું કે જે બળદગાડામાંથી મૂર્તિ સાલાસર પહોંચ્યા પછી સાલાસર પહોંચશે તેને કોઈએ ન ચલાવવું જોઈએ. જ્યાં બળદ ગાડું અટકે ત્યાં મારી મૂર્તિ સ્થાપિત કરવી જોઈએ. ત્યારપછી મૂર્તિ તેની હાલની જગ્યાએ સ્થાપિત કરવામાં આવી હતી. આ પાછળની માન્યતા એવી છે કે બાલાજી પહેલીવાર મોહનદાસને દાઢી મૂછ સાથે દેખાયા હતા.

આ પણ વાંચો : કૃષ્ણ ભગવાન ને પ્રેમ પત્ર : શ્રીગુણવંત શાહ દ્વારા લિખિત