વૃદ્ધાવસ્થાની બીમારી નોક્ટુરિયા : રાત્રે વારંવાર પેશાબ આવવો

વૃદ્ધાવસ્થા ની બીમારી : નોક્ટુરિયા એટલે કે રાત્રે વારંવાર પેશાબ આવવો

એક પ્રસિદ્ધ ડૉક્ટર સમજાવે છે કે નોક્ટુરિયા ખરેખર હૃદય અને મગજમાં રક્ત પ્રવાહમાં અવરોધનું લક્ષણ છે. પુખ્ત વયના લોકો અને વૃદ્ધોને સૌથી વધુ તકલીફ થાય છે કારણ કે તેમને પેશાબ કરવા માટે રાત્રે વારંવાર ઉઠવું પડે છે. ઊંઘમાં ખલેલ પડવાના ડરથી વડીલો રાત્રે સૂતા પહેલા પાણી પીવાનું ટાળે છે. તેઓ વિચારે છે કે જો તમે પાણી પીશો તો તમારે પેશાબ કરવા માટે વારંવાર ઉઠવું પડશે. તેઓ જે જાણતા નથી તે એ છે કે સૂતા પહેલા અથવા રાત્રે પેશાબ કર્યા પછી પાણી ન પીવું એ પુખ્ત વયના લોકો અને વૃદ્ધ લોકોમાં વારંવાર વહેલી સવારે હાર્ટ એટેક અથવા સ્ટ્રોકનું મહત્વનું કારણ છે.

હકીકતમાં, નોક્ટુરિયા એટલે રાત્રે વારંવાર પેશાબ આવવો એ મૂત્રાશયની સમસ્યા નથી. આ વય સાથે વૃદ્ધોમાં હૃદયની કામગીરીમાં ઘટાડો થવાને કારણે છે, કારણ કે હૃદય શરીરના નીચેના ભાગમાંથી લોહી ચૂસવા માટે પૂરતા પ્રમાણમાં સક્ષમ નથી.

રાત્રે વારંવાર પેશાબ કેમ કરવો પડે છે?

દિવસ દરમિયાન જ્યારે આપણે ઉભા રહીએ છીએ, ત્યારે લોહીનો પ્રવાહ વધુ નીચેની તરફ થાય છે. જો હૃદય નબળું હોય તો હૃદયમાં લોહીનું પ્રમાણ અપૂરતું થઈ જાય છે અને શરીરના નીચેના ભાગ પર દબાણ વધે છે. તેથી જ પુખ્ત વયના લોકો અને વૃદ્ધોને દિવસ દરમિયાન શરીરના નીચેના ભાગમાં સોજો આવે છે. જ્યારે તેઓ રાત્રે સૂઈ જાય છે ત્યારે શરીરના નીચેના ભાગને દબાણથી રાહત મળે છે અને આ રીતે પેશીઓમાં ઘણું પાણી સંગ્રહિત થાય છે. આ પાણી ફરી લોહીમાં આવે છે. જો ત્યાં વધારે પાણી હોય, તો કિડનીને પાણીને અલગ કરવા અને મૂત્રાશયમાંથી બહાર કાઢવા માટે વધુ મહેનત કરવી પડે છે. આ નોક્ટ્યુરિયાના (રાત્રે વારંવાર પેશાબ આવવો) મુખ્ય કારણોમાંનું એક છે.

તેથી જ્યારે તમે સૂવા માટે સૂઈ જાઓ છો અને પ્રથમ વખત તમે શૌચાલયમાં જાઓ છો તે વચ્ચે સામાન્ય રીતે લગભગ ત્રણ કે ચાર કલાકનો સમય લાગે છે. તે પછી, જ્યારે લોહીમાં પાણીનું પ્રમાણ ફરીથી વધવા લાગે છે, ત્યારે ત્રણ કલાક પછી ફરીથી શૌચાલય જવું પડે છે.

નોક્ટુરિયા બ્રેઈન સ્ટ્રોક કે હાર્ટ એટેકનું મહત્વનું કારણ શા માટે છે?

જવાબ એ છે કે બે-ત્રણ વાર પેશાબ કર્યા પછી લોહીમાં બહુ ઓછું પાણી રહે છે. શ્વાસ લેવાથી શરીરનું પાણી પણ ઓછું થઈ જાય છે. જેના કારણે લોહી જાડું અને ચીકણું બને છે અને ઊંઘ દરમિયાન હૃદયના ધબકારા ધીમા પડી જાય છે. જાડા લોહી અને ધીમા લોહીના પ્રવાહને લીધે, સાંકડી રક્ત વાહિની સરળતાથી બ્લોક થઈ જાય છે…આ જ કારણ છે કે પુખ્ત વયના લોકો અને વૃદ્ધોને હંમેશા સવારે 5-6 વાગ્યાની આસપાસ હાર્ટ એટેક અથવા લકવો થતો જોવા મળે છે. આ સ્થિતિમાં તેઓ ઊંઘમાં જ મૃત્યુ પામે છે.

રાત્રે વારંવાર પેશાબ આવે તો શું કરવું જોઈએ?

🔸સૌપ્રથમ સૌને કહેવાની વાત એ છે કે નોક્ટુરિયા એ મૂત્રાશયની ખામી નથી, તે વૃદ્ધત્વની સમસ્યા છે.

🔸દરેકને કહેવાની બીજી વાત એ છે કે તમારે સૂતા પહેલા નવશેકું પાણી પીવું જોઈએ અને રાત્રે પેશાબ કરવા માટે ઉઠ્યા પછી ફરીથી પીવું જોઈએ. નોક્ટુરિયાથી ડરશો નહીં. પુષ્કળ પાણી પીવો, કારણ કે પાણી ન પીવાથી તમારું મૃત્યુ થઈ શકે છે.

🔸ત્રીજી વાત એ છે કે હૃદયની કાર્યક્ષમતા વધારવા માટે તમારે સામાન્ય સમયમાં વધુ કસરત કરવી જોઈએ. માનવ શરીર એવું મશીન નથી કે જેનો વધુ ઉપયોગ કરવામાં આવે તો તે બગડે, તેનાથી વિપરિત, તેનો જેટલો વધુ ઉપયોગ કરવામાં આવશે તેટલો તે વધુ મજબૂત બનશે.

🔸બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાક, ખાસ કરીને વધુ સ્ટાર્ચ અને તળેલા ખોરાક ન ખાઓ.

હું વિનંતી કરું છું કે તમે આ લેખ તમારા પુખ્ત વયના અને વૃદ્ધ મિત્રો સાથે શેર કરો.

Also read : આખરે પપ્પા એટલે પપ્પા…અને પપ્પા જેવું કોઈ નહીં!